Nieuwsbrief Leefmilieu – Jaargang 8 - nummer 3 - juni 2010
Zo rond de verkiezingen hebben de kranten vol gestaan van het vermeende gebrek aan vertrouwen in de politiek. Bij onze activiteiten komen wij in heel Nederland dat gebrek aan vertrouwen in politiek en overheid vaak tegen. Mensen die opkomen voor hun eigen leefomgeving zijn vaak onthutst over het gebrek aan kennis van ambtenaren en politici. Ze verbazen zich over de grote aantallen instanties die betrokken zijn bij besluitvorming en, meestal het belangrijkste punt, voelen zich niet gehoord. Inspraakreacties lijken vaak meer op achterhoede gevechten dan op werkelijke inspraak.
Het lijkt er wel op dat als mensen er in slagen gehoor te vinden, ze de kwaliteit van de besluitvorming positief kunnen beïnvloeden. Jammer genoeg is dat soms pas bij de rechter.
In deze Nieuwsbrief is een goed voorbeeld opgenomen van zo’n zaak waarbij kennis en kunde door een groep bewoners in Overbetuwe is gebruikt om de komst van een LPG-tankstation op een terp naast de Betuwelijn te verhinderen. Dat ze dat gelukt is, is een prestatie van formaat die hopelijk anderen zal inspireren om vol te houden.
In ons project Burgernetwerk hebben we mensen geholpen met deskundigheid, het project is afgerond, maar onze activiteiten op dit punt gaan door. Ook hierover leest u meer in deze Nieuwsbrief.
Inhoud van de nieuwsbrief:
1. Project Burgernetwerk afgerond, maar niet gestopt
2. Leefmilieu op pad: bewoners Sleeuwijk tegen puinbreker in uiterwaarden
3. Tankstation op 7 meter hoge terp haalt het niet bij Raad van State
4. Verzet tegen komst puinbreker in Nijmegen
5. Gemeente Nijmegen wil eerlijke verdeling van geluidsruimte
6. Nanozilver terecht meest populaire nanodeeltje?
7. Afscheid van Harco de Blaauw en twee nieuwe bestuursleden gekozen
8. Risico’s locatie Nijmeegse MBO-school
9. Teken mee voor een duurzame veeteelt
10. Kort Nieuws
1. Project Burgernetwerk afgerond, maar niet gestopt
Het project Burgernetwerk, dat de afgelopen 5 jaar door de vereniging Leefmilieu is uitgevoerd, is definitief afgerond. Het eindrapport is geschreven en de subsidiegever, AgentschapNL (voorheen SenterNovem), heeft onze eindafrekening goedgekeurd. Daarmee komt een einde aan een project waarmee honderden mensen zijn geholpen, die te maken hadden met lastige milieuvraagstukken 
in hun leefomgeving. Milieuvraagstukken waar ze deskundig-heid voor nodig hadden die ze via het Burgernetwerk kregen. Een persoonlijke benadering en een goede analyse van de vraagstelling vormden essentiële elementen van de aanpak en niet te vergeten de deskundigen die als vrijwilliger ondersteuning boden. De vereniging Leefmilieu gaat, ook zonder project, verder op de ingeslagen weg, waarbij gezocht wordt naar manieren om de aanpak minder arbeidsintensief te maken.
Alle vragen en antwoorden die behandeld zijn, zijn te vinden op de website van de vereniging: www.leefmilieu.nl.
Lees hier het eindrapport:
Burgernetwerk Leefmilieu verankerd. Burgers helpen medeburgers met deskundigheid.
Let op het bestand is 3,5 Mb groot.
2. Leefmilieu op pad: bewoners Sleeuwijk tegen puinbreker in uiterwaarden
Burgers die actief zijn om hun leefomgeving te beschermen tegen allerlei bedreigingen, weten Leefmilieu al jaren te vinden vanwege onze kennis en ervaring. Niet altijd leidt dat ertoe dat we bij vraagstellers op bezoek gaan, maar sommige gevallen lijken ons zo bar, daarvoor gaan we op pad.
Zo gingen we 16 april naar Sleeuwijk (gemeente Werkendam), waar bewoners vechten tegen de komst van een puinbreker met een grote fabriekshal (100x30x10 mtr). De hal zal 6 meter boven de dijk gaan uitsteken, 
de woonbebouwing van Sleeuwijk start meteen aan de andere kant van de dijk (zie foto). Een ongewenste situatie onder andere vanwege de stof- en geluidsoverlast, de verkeers¬veiligheid en het lelijke uitzicht. Reeds tien jaar lopen er procedures met betrekking tot de plannen van dit bedrijf, waarin niet wettelijke kaders of weloverwo¬gen beleid de basis vormen, maar toezeggingen uit het verleden, procedurele fouten en een verstarde houding van de verschillende partijen. Opvallend is dat het bedrijf een andere vestiging heeft op een nabijgelegen industrieterrein, maar daar de gewenste uitbreiding niet wil uitvoeren.
Leefmilieu heeft met de betrokken omwonenden de hele gang van zaken doorgenomen en verschillende aangrijpingspunten gegeven, waarop zij verder kunnen strijden voor het behoud van hun mooie leefomgeving. Nu in Nijmegen ook een vergunnings¬procedure loopt voor een puinbreker, kan de opgebouwde kennis op twee plaatsen benut worden.
3. Tankstation op 7 meter hoge terp haalt het niet bij Raad van State
In de Nieuwsbrief van mei 2009 schreven we voor het laatst over de plannen voor een LPG-tankstation in Elst. 
Om het geheugen even op te frissen: het ging om het voornemen een LPG-tankstation te bouwen op een terp van 7 meter hoogte naast de Betuwelijn. Zoals bekend razen er over de Betuwelijn veel treinen met gevaarlijke stoffen. Het vulpunt van de LPG-tank was gepland op slechts 20 meter afstand van de hoogspanningsdraden van de Betuwelijn. De bezwaren gingen vooral over deze risico’s en de problematische inpassing in het landschap, terwijl op zeer korte afstand nog twee tankstations gevestigd zijn.
De laatste kans voor omwonenden om dit plan tegen te houden, was het beroep tegen het bestemmingsplan. Uiteraard hebben de betrokkenen, die al 11 jaar tegen dit tankstation strijden, deze kans aangepakt. Recent, op 26 mei is de uitspraak van dit beroep bekend geworden: het bestemmingsplan is vernietigd!
Twee argumenten hebben de doorslag gegeven. Ten eerste onvoldoende zekerheid voor goede landschappelijke inpassing. Het feit dat het tankstation op een hoge terp gesitueerd zou worden, maakt het volgens deskundigen vrijwel onmogelijk om het tankstation aan het zicht van de omwonenden te ontrekken.
Deze landschappelijke inpassing was een harde eis. Het tweede punt was de financiële haalbaarheid van het plan. Een initiatiefnemer heeft in 2008 al aangegeven dat het tankstation niet (meer) financieel rendabel zou kunnen worden. Ook had de beoogde huurder inmiddels te kennen gegeven niet meer geïnteresseerd te zijn. De Raad van State is van mening dat Gedeputeerde Staten naar aanleiding van deze ontwikkelingen nader onderzoek hadden moeten doen naar de financieel-economische haalbaarheid alvorens over het bestemmingsplan te besluiten. Er is nu volgens de Raad van State een onzorgvuldig besluit genomen.
De intitiatiefnemers van het tankstation zijn inmiddels in een juridisch conflict verwikkeld geraakt en de omwonenden hebben dan ook goede hoop dat er geen nieuwe plannen voor dezelfde locatie op tafel komen.
Leefmilieu is blij dat de omwonenden deze lange strijd tegen dit bizarre plan nu eindelijk hebben gewonnen. Het is weer een goed voorbeeld dat inzet, samenwerking en lange adem loont. Proficiat!!
4. Verzet tegen komst puinbreker in Nijmegen
Puinbrekers maken herrie en geven stofoverlast, en dat is geen wonder want het breken van stenen en stukken beton gaat natuurlijk met grof geweld. Het is geen wonder dat de omwonenden niet staan te trappelen bij de plaatsing van zo’n puinbreker in hun woonomgeving. Vanuit de bedrijven die deze puinbrekers plaatsen is het echter wel te begrijpen: van afval waarvoor betaald moet worden om het kwijt te raken, maken zij een nieuwe grondstof om in de wegenbouw te gebruiken Het lijkt er dus op dat met de puinbrekers de legendarische steen der wijzen alsnog is uitgevonden: niet uit ijzer maar uit puin wordt goud gemaakt. In Nijmegen worden omwonenden geconfronteerd met de plannen voor een puinbreker die in totaal 200.000 ton per jaar mag bewerken en waarbij de materialen tot 10 meter hoog op het terrein worden opgeslagen. Leefmilieu heeft samen met een hele grote groep omwonenden zienswijzen ingediend tegen de plannen bij de provincie Gelderland.
5. Gemeente Nijmegen wil eerlijke verdeling van geluidsruimte
Bij de zienswijzen die de vereniging Leefmilieu samen met de omwonenden heeft ingediend tegen de plaatsing van een puinbreker in Nijmegen, heeft zij een onverwachte medestander gekregen: de gemeente Nijmegen. Ook de gemeente Nijmegen is niet blij met de vergunning die de provincie Gelderland heeft afgegeven voor de puinbreker op het Nijmeegse industrieterrein.
De reden daarvoor is niet principieel, maar geluidszonetechnisch. Door een aanpassing van de geluidszone heeft het industrieterrein een klein beetje geluidsruimte erbij gekregen. Dat lijkt mooi, maar in de praktijk komt “geluidsruimte” natuurlijk neer op meer mensen die geluidsoverlast van het industrieterrein gaan ondervinden. De puinbreker gaat veel van deze geluidsruimte benutten. Daardoor blijft er voor andere bedrijven weinig ruimte over om nog uit te breiden: in één klap knelt de geluidsjas 
van het industrieterrein dus weer. Dit druist in tegen de plannen van de gemeente Nijmegen, die als geluidszonebeheerder hiervoor verantwoordelijk is. Vandaar dat de gemeente Nijmegen, net als de vereniging Leefmilieu, zienswijzen heeft ingediend bij de provincie. 
6. Nanozilver terecht meest populaire nanodeeltje?
Nanozilver blijkt op dit moment het meest gebruikte nanodeeltje in consumentenproducten. Van de producten die nanotechnologie bevatten, gaat het in ongeveer 24% om nanozilver. Het nanozilver dankt deze populariteit aan zijn bacteriedodende werking. Het wordt toegepast in desinfecterende sprays en kleding, maar ook als ‘gezondheidsdrankjes’. Een bekend voorbeeld van toepassing in kleding zijn sokken met nanozilver, die verkocht worden tegen zweetvoeten.
Vier studenten van de Universiteit van Utrecht hebben in opdracht van Leefmilieu een onderzoek gedaan naar ‘Nanozilver en de potentiële risico’s voor milieu en gezondheid’. Het gelijknamige rapport is op 13 april 2010 verschenen en gepresenteerd. Zo’n twintig geïnteresseerden waren daarvoor naar Nijmegen gekomen.
Uit de presentatie bleek dat er maar zeer beperkt onderzoek is gedaan naar de effecten van nanozilver op de gezondheid en nog minder naar de effecten op het milieu. Bij de aanwezigen riep deze presentatie van de onderzoeksresultaten daarom veel vragen op en een gevoel van ongerustheid. Er is meer onderzoek nodig, dat adviseert het RIVM, dat adviseren de studenten en na de presentatie waren ook alle aanwezigen daarvan overtuigd.
- Klik hier om het Adviesrapport over nanozilver te lezen (38 paginas)
- Bekijk hieronder de presentatie
Klik op het pijltje (driehoekje) onderin het plaatje om de presentatie op te halen van internet.
Klik daarna steeds opnieuw op het pijltje om naar het volgende beeld te gaan.
7. Afscheid van Harco de Blaauw en twee nieuwe bestuursleden gekozen
Op 13 april vond de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering van Leefmilieu plaats in het Titus Brandsma Memorial 
te Nijmegen. Voorafgegaan door een presentatie over Nanozilver (zie vorige bericht), zijn met de aanwezige leden de gebruikelijke onderwerpen doorgesproken: het jaarverslag 2009, het activiteitenplan 2010 en de financiële stukken. De aanwezigen prezen het bestuur om de overzichtelijke wijze waarop alles uitgewerkt en vormgegeven was. Voor iedereen die het wil nalezen: het jaarverslag en het activiteitenplan zijn op de website www.leefmilieu.nl te lezen, onder het kopje ‘Over Leefmilieu’.
Belangrijk op deze Algemene Ledenvergadering waren ook de bestuurswijzigingen: Harco de Blaauw heeft na ruim 10 jaar bestuurswerk, onder andere als penningmeester, zijn bestuurstaken neergelegd. Zijn verdiensten voor de vereniging zijn groot geweest en de vergadering bedankte hem voor zijn jarenlange inzet.
Twee 
nieuwe bestuursleden komen het bestuur versterken, Johan Vollenbroek en Bart Kempe. Johan Vollenbroek (bovenste foto) is een geridderd milieudeskundige en met zijn bureau Mobilisation for the Environment in heel Nederland actief op milieugebied. Leefmilieu werkt al jaren met hem samen op het gebied van vergunningprocedures, waarbij we dankbaar gebruik maken van zijn grote deskundigheid en ervaring. Bart Kempe (onderste van de twee foto’s) heeft een grote rol gespeeld in ons project ‘Informatie over lokale luchtkwaliteit getoetst’. vanuit zijn ICT-achtergrond heeft hij de website www.lokalelucht.nl ontwikkeld en opgebouwd. Vanaf het begin bleek daarbij zijn affiniteit voor milieuvraagstukken waarbij de toegankelijkheid van informatie een belangrijke rol speelt. De Algemene Ledenvergadering heeft de nieuwe bestuursleden unaniem gekozen en wenst hen succes bij hun bestuurstaak.
8. Risico’s locatie Nijmeegse MBO-school
Een actieve bewonersgroep in de Meeuwseacker in Nijmegen verzet zich tegen de komst van een MBO-school in haar wijk. De gemeente wil de school bouwen vlak naast de Neerbosscheweg, in het directe verlengde van de A73 en tegenover een tankstation dat LPG verkoopt. En, alsof dat nog niet genoeg is, blijkt er onder de wijk ook een belangrijke aardgasleiding te liggen. Volgens de omwonenden zijn de risico’s niet voldoende in kaart gebracht en zij hebben uitgebreide zienswijzen ingebracht. De vereniging Leefmilieu heeft ze bij dit proces ondersteund en ook de zienswijzen mede ondertekend. (cartoon designed by Assal)
9. Teken mee voor een duurzame veeteelt
Honderden Nederlandse hoogleraren hebben een pleidooi opgesteld om te stoppen met de intensieve veehouderij in haar huidige vorm. Zij willen dat de adviezen 
van de commissie Wijffels uit 2001 worden opgevolgd. Wijffels stelde: “De intensieve veehouderij moet ingrijpend worden veranderd. Dieren moeten meer ruimte krijgen voor natuurlijk gedrag, zoals het buiten rondscharrelen. Het transport van levende dieren moet worden beperkt en het fokken van vee moet niet uitsluitend gericht zijn op toename van de productiviteit.” Behalve de honderden hoogleraren hebben intussen ook meer dan 15.000 gewone burgers het pleidooi ondertekend. Hebt u dat nog niet gedaan en vindt u de beperking van de intensieve veehouderij ook een goed idee ga dan naar http://www.duurzameveeteelt.nl en betuig uw steun.
10. Kort nieuws
-
Nieuwe vrijwilliger gevonden
We zijn heel blij dat we een milieujurist als nieuwe vrijwilliger kunnen verwelkomen: Bart Arnts. Bart is al direct aan de slag gegaan met enkele zaken zoals de puinbrekers die gepland zijn in Nijmegen en Sleeuwijk (gemeente Werkendam). Binnenkort buigt hij zich over de nieuwe vergunning van een asfaltcentrale. Bart ziet zijn vrijwilligerswerk als een prima manier om zich op een veelheid van milieugebieden verder te ontplooien. Zijn specialisatie is ruimtelijke ordening. -
Nieuwe vrijwilliger gezocht
Voor iemand die ervaring heeft met het vormgeven van folders voor een breed publiek, dient zich bij de vereniging Leefmilieu binnenkort een interessante klus aan. Bent u zo iemand of kent u zo iemand, laat het ons dan weten op ons bekende e-mailadres burgernetwerk@leefmilieu.nl. We nemen dan contact op. -
Nanotechnologie in Nijmegen en Utrecht
De debatcentra Lux in Nijmegen en Tumult in Utrecht, hebben de afgelopen maanden meerdere debatten georganiseerd over nanotechnologie. Daarbij ging het niet uitsluitend over nanotechnologie en milieu, maar Leefmilieu werkte er graag aan mee. Bij het debat in Lux op 29 mei door een bijdrage aan het filmpje en bij Tumult op 15 juni door deelname aan het panel. We vinden het prettig deze inbreng te kunnen leveren, maar langzamerhand willen we ook een echt debat over nanotechnologie en milieu. Dat gaan we dus maar zelf organiseren in het najaar. Uiteraard houden we u daarvan op de hoogte in onze volgende Nieuwsbrieven.