Nieuwsbrief Leefmilieu – Jaargang 8 - nummer 4 - oktober 2010
De komende maanden ronden we het project over nanotechnologie en milieu af. Dat is te merken: ter afsluiting organiseren we een publieksdebat en een symposium. Maar we doen meer: te midden van alle drukte hebben we ook nog een zitting bij de Raad van State en een workshop over pesticiden.
Kortom wij organiseren komende maanden veel momenten waarin we gezellig met elkaar van gedachten kunnen wisselen. Buiten wordt het donkerder en nadert de winter en ook in het Nederlandse milieubeleid is sprake van een nieuwe winter. Maar wij gaan gewoon door en we hopen u te zien op een van onze bijeenkomsten.
Inhoud van de nieuwsbrief:
1. Gemeenten en particulieren tuinieren gezonder zonder pesticiden
2. Op 30 november debat over nanodeeltjes en hun risico’s voor het milieu
3. Protest tegen inperking rechten van Nederlandse burgers
4. Gemeente mag houtstook buurman verbieden
5. Houtstook geeft overlast op korte afstand
6. Voor een goede luchtkwaliteit graag een elektrische scooter!
7. Mooie foto’s over het groen in Nijmegen
8. Leefmilieu op pad: Inbreng over burgerparticipatie in Zeist
9. Helder handhaven
10. Gedoogvergunning Grasdrogerij vernietigd
11. Uitbreiding slachthuis zonder investeringen in het milieu
12. Kort Nieuws
1. Gemeenten en particulieren tuinieren gezonder zonder pesticiden
Pesticiden zijn bedoeld om giftig te zijn, ze moeten immers het ongewenste ongedierte of onkruid doden. Deze giftigheid beperkt zich helaas niet alleen tot dieren en onkruiden, pesticiden zijn ook voor onze eigen gezondheid 
een bedreiging. Gevoelige groepen, zoals kinderen, lopen hierdoor extra risico.
Pesticiden kunnen vaak vermeden worden als het (openbaar) groen op een andere manier onderhouden wordt. De gemeente Nijmegen bijvoorbeeld onderhoudt het groen al 20 jaar chemicaliën vrij. Alle Nederlandse gemeenten hebben van ons een brief ontvangen om dit onderwerp onder de aandacht te brengen en tevens het verzoek om te melden of ook zij zonder pesticiden onderhoud plegen. De eerste reacties komen binnen. Hieruit blijkt dat de meeste gemeenten nog wel pesticiden gebruiken.
Met financiele steun van de Europese milieu-organisatie HEAL (Health and Environment Alliance) organiseert Leefmilieu op 12 november een workshop waarin we inventariseren hoe lokale overheden en particulieren het gebruik van pesticiden kunnen minimaliseren. Naast een presentatie van de gemeente Nijmegen komt uit Vlaanderen een spreker van de Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren (VELT) om praktische tips te geven. Nel Roeleveld van de Radboud Universiteit geeft een presentatie over de relatie tussen pesticiden en gezondheid. Iedereen met belangstelling is van harte welkom.
Klik hier voor het volledige programma.
Toegang is gratis en reiskosten kunnen vergoed worden.
Klik hier voor meer informatie over de Europese campagne van HEAL ‘Sick of Pesticides’.
Datum: vrijdag 12 november 2010
Plaats: Nijmegen
Tijd: 13.00 – 16.00 uur (12.30 inloop met koffie/thee en broodjes)
Toegang: gratis (opgave vooraf bij burgernetwerk@leefmilieu.nl)
2. Op 30 november debat over nanodeeltjes en hun risico’s voor het milieu
Drie jaar lang heeft de vereniging Leefmilieu zich verdiept in nanotechnologie en vooral wat deze ontwikkeling betekent voor het milieu. Op 30 november is het zover, dan maken we, samen met u, de balans op. Denk niet dat nanotechnologie een ver-van-uw-bed show is, dat is het niet. De producten met nanodeeltjes erin liggen op de schappen, al staat het er meestal niet op. Denk daarbij aan cosmetica, kleding en voeding. En duizenden nieuwe producten worden aangekondigd: nieuwe medicijnen, sterkere materialen en kleinere computers. Dit betekent niet dat u direct in de stress hoeft te schieten. Maar wel dat we met elkaar eens na moeten gaan wat dat betekent. Welke nieuwe mogelijkheden ontstaan er voor het milieu en vooral welke moeilijkheden?
Als u geen voorkennis heeft over nanotechnologie, dan geeft dat niets. Twee deskundingen. professor Dik van de Meent van de Radboud Universiteit en Nico van den Brink van Alterra uit Wageningen praten u bij. Kartika Lyotard, lid van het Europese Parlement en direct betrokken bij de Europese regelgeving over nanodeeltjes zal ook haar inbreng leveren. De inbreng van de vereniging Leefmilieu zal verzorgd worden door de voorzitter van de vereniging, Marga Jacobs.
Het debat staat onder leiding van Rob Jaspers, journalist van de Gelderlander, die ervoor zal zorgen dat er ruime gelegenheid is voor de aanwezigen om vragen te stellen en inbreng te leveren.
Datum: dinsdag 30 november 2010
Plaats: LUX , Mariënburg 60 te Nijmegen
Tijd: 20.00 uur
Toegang: Gratis toegangskaarten verkrijgbaar aan de kassa van LUX.
Reserveren kan via 0900-5 89 46 36 (kassa LUX)
Klik hier voor routebeschrijving en nadere info LUX Nijmegen
3. Protest tegen inperking rechten van Nederlandse burgers
Op het gebied van natuur en milieu wordt de wet- en regelgeving door lokale overheden en bestuursorganen niet altijd goed toegepast. In een aantal van die gevallen is daarom een gang naar de rechter door bewonersgroepen en milieuorganisaties onvermijdelijk. De mogelijkheid om naar de bestuursrechter te kunnen stappen, is een belangrijk middel. Het minister van justitie heeft echter het voornemen om deze toegang tot de rechter fors in te perken.
Tot nu toe geldt dat u bij de rechter alle gebreken in een besluit mag aanvoeren om het vernietigd te krijgen. Dit is ook redelijk, omdat overheidsbesluiten op alle punten moeten voldoen. Die regels zijn er per slot van rekening niet voor niets. Maar de minister van justitie wil nu een relativiteitseis invoeren. Dat betekent concreet dat bij een beroep op de rechter enkel nog de argumenten gelden die direct uw eigen belang raken.
Een voorbeeld: omwonenden kunnen dan vaak niets meer over watervervuiling of natuurzorg inbrengen, omdat dat dan niet direct hun belang raakt. Zij kunnen dan nog enkel beroepsgronden over geluid en stank aanvoeren voor zover die hun eigen woning raken. Ook voor stichtingen en verenigingen zou een soortgelijke beperking kunnen gaan optreden. Het zal duidelijk zijn dat deze aanpassing van het bestuursrecht geen verbetering is. De vereniging Leefmilieu gaat daarom een brief sturen naar de Tweede Kamer met het verzoek om deze relativiteitseis niet in te voeren.
Bent u het daar mee eens dan kunt u ook een brief sturen. De eerste behandeling van het voorstel is op 11 november, dus wacht niet te lang.
Klik hier voor een voorbeeldbrief en een uitgebreidere toelichting
4. Gemeente mag houtstook buurman verbieden
Op woensdag 15 september bekrachtigde de Raad van State het verbod voor een inwoner van Beneden-Leeuwen om een houtkachel te stoken. Dit verbod was eerder opgelegd door de gemeente, omdat de buren er last van hadden, maar de eigenaar van de houtkachel was in hoger beroep gegaan.Hoewel er in Beneden-Leeuwen geen stookverbod geldt, kan volgens de Raad van State de gemeente op individuele grond het stoken van een houtkachel verbieden.
Conclusie: hebben anderen er veel last van, dan is volgens de raad van State een stookverbod gerechtvaardigd.
Lees hier de uitspraak van de Raad van State.
5. Houtstook geeft overlast op korte afstand
Uit onderzoek naar de bijdragen van lokale bronnen aan de luchtkwaliteit in de Stadsregio Arnhem Nijmegen blijkt dat houtstook door particulieren meestal geen overschrijdingen van de luchtnormen veroorzaakt.
Bij een scenario dat de meest voorkomende situatie nabootst, met een beperkt aantal stookuren, is de bijdrage van verontreinigingen (PM10 en NO2) verwaarloosbaar (factor 10 tot 100) ten opzichte van het verkeer.
Een worst case scenario, waarbij in alle huizen 24 uur per dag en 7 dagen in de week gestookt worden met een open haard, levert een maximale bijdrage van 3,19 µg/m3 PM10 en 0,81 µg/m3 NO2. Deze waarden geven een indicatie voor de piekmomenten tijdens stoken. Het rapport vermeldt dat er dan ook wel degelijk sprake kan zijn van plaatselijk verslechterde luchtkwaliteit tijdens het stoken. En als de gemiddelde luchtkwaliteit slecht is kan dat natuurlijk ook leiden tot overschrijding van de normen. De grootste oorzaak van luchtvervuiling in het hele land is en blijft het verkeer, met houtstook soms als een grote bron van overlast vooral op korte afstanden.
6. Voor een goede luchtkwaliteit graag een elektrische scooter!
Dat een grote vrachtwagen veel ultrafijn stof uitstoot, zal niemand verbazen. Maar vrachtwagens zijn niet de enige vieze voertuigen; ze worden geëvenaard door brommers en scooters. Citaat van Frank Borgman van de Fietsersbond: ‘Uit onze metingen blijkt dat brommers per seconde meer ultrafijn stof uitstoten dan vrachtwagens. Een vieze vrachtwagen stoot zo’n 300.000 deeltjes uit per kubieke centimeter. Een scooter komt moeiteloos op 350.000 deeltjes per kubieke centimeter. Het zijn ultrafijn stofkanonnen.’
Maar er is een alternatief, namelijk elektroscooters. Ze zijn stil, snel en schoon. Bovendien zijn ze zuinig in gebruik: voor honderd kilometer betaalt een gebruiker slechts veertig cent aan stroom. Ze maken nauwelijks geluid en stoten geen vervuilende stoffen uit tijdens het rijden. Dat is prettig voor de bestuurder zelf en voor zijn omgeving. Daarnaast helpt rijden op elektrische scooters bij het tegengaan van klimaatverandering als er gebruik wordt gemaakt van groene elektriciteit.
7. Mooie foto’s over het groen in Nijmegen
In februari 2010 verscheen bij de vereniging Leefmilieu het boekje “Groen maakt het leven mooier”. Dit boekje zet in 12 punten op een rijtje wat mensen belangrijk vinden aan het groen in de stad. Een enthousiaste groep vrijwilligers heeft op verzoek van Leefmilieu voor de website mooie foto’s bij de 12 punten gemaakt. Volgend jaar, als de vereniging 20 jaar bestaat zal er aan de hand van deze foto’s een kalender gemaakt worden.
Ben u een ervaren vormgever of drukker, neem dan contact met het bestuur op want de werkgroep kan nog versterking op dat punt gebruiken.
Onderstaand vind u twee versies van het boekje die u kunt downloaden. Een “lichte”versie van 1Mb die gemakkelijk te downloaden is en een zwaardere versie van 5 Mb die beter geschikt is om af te drukken.
- Boekje: Groen maakt het leven mooier - 1 Mb
- Boekje: Groen maakt het leven mooier - 5 Mb
Klik hier om de nieuwe foto’s te bekijken.
8. Leefmilieu op pad: Inbreng over burgerparticipatie in Zeist
De Stichting Beter Zeist organiseerde op 14 juni een studie-avond over burgerparticipatie. In aanwezigheid van burgemeester en wethouder bepleiten de initiatiefnemers een andere aanpak van grote bouwprojecten door meer gebruik te maken van de kennis en kunde van de inwoners van Zeist. In een van de presentaties werd de participatieladder toegelicht, met als stappen: informeren, raadplegen, adviseren, coproduceren en (mee)beslissen. De aanwezigen hadden daarbij een duidelijke voorkeur voor burgerparticipatie die mogelijkheden biedt voor meedoen, dus niet alleen adviseren, 
maar ook coproduceren en meebeslis-sen. De goed gedocumenteerde presentaties en de bevlogenheid van de organisatoren maakten indruk. De aanwezigen benadrukten unaniem een belangrijke voorwaarde: transparantie van het proces vanaf het begin. Nu hebben burgers vaak het gevoel “in het bos te verdwalen” en de gemeente blijkt in het “bos” vaak een slechte richtingwijzer. Daarnaast wil men ook duidelijkheid over intenties. Nu ontstaat regelmatig het gevoel dat er “verborgen agenda’s” zijn.
Marga Jacobs, voorzitter van de vereniging Leefmilieu, was uitgenodigd om als ervarings-deskundige aan het debat deel te nemen. Zij benadrukte dat burgerparticipatie eisen stelt aan alle partijen, ook aan de ambtenaren. Als deskundige ambtenaren in discussie gaan met een deskundige burgers gaat dat niet alle ambtenaren even goed af.
In zijn slotwoord benadrukt burgemeester Koos Janssen het positieve gevoel dat hij heeft over de sfeer en de resultaten van de bijeenkomst. Hij ziet vanuit de politiek in Zeist de urgentie en motivatie om burgerparticipatie verder te ontwikkelen, zodat elke burger en alle partijen daaraan kunnen deelnemen. Het is volgens hem een leerproces, een zoektocht voor iedereen, de gemeente, de burgers en de belangengroepen om op basis van wederzijds respect en vertrouwen daarmee verder te gaan. “Gun elkaar daarbij de kans en de tijd om het gezamenlijk te oefenen en te realiseren”, zo besluit hij.
Het lijkt erop dat met de studie-avond die de burgers van Zeist over burgerparticipatie georganiseerd hadden, er met dat proces een start gemaakt is.
9. Helder handhaven
Een burger verzoekt de gemeente tot handhaven, maar er volgt geen actie. Dat komt heel vaak voor en het is frustrerend. In het rapport “Helder handhaven” besteedt de Nationale ombudsman aandacht aan deze situatie. Een van de redenen, volgens de ombudsman, waarom frustraties ontstaan is het feit dat burgers onvoldoende bekend zijn met de procedures en gemeenten onvoldoende aandacht hebben voor de klagende burger. Soms wordt een handhavingsverzoek door de gemeente genegeerd, of omdat het verzoek niet schriftelijk is ontvangen bij de juiste afdeling of omdat de juiste term niet is genoemd! Tip: vermeld in de brief daarom altijd het woord handhavingsverzoek, dat voorkomt misverstanden.
Vaak winnen groepen een zaak bij de rechter, maar gaat de gemeente daarna toch niet handhaven. De ombudsman wijst op een aantal oorzaken waardoor een gemeente kan besluiten om handhaven uit te stellen, zoals de werkdruk, andere (politieke) prioriteiten of toekomstige wetgeving. De gemeente dient een weloverwogen besluit te nemen en de klager daar goed over te informeren. De ombudsman heeft hierover spelregels opgesteld. Kern van die spelregels is dat gemeenten transparant zijn. Als een gemeente besluit om niet of pas later te handhaven, dan moet duidelijk zijn waarom. Ook moet een gemeente zo mogelijk persoonlijk contact zoeken en uitleg geven over wat een gemeente wel of niet kan doen. Tot slot moet een gemeente onpartijdig zijn en niet alléén oog hebben voor de belangen van de inwoner die brutaal zijn gang is gegaan. De gemeente moet een transparante en onpartijdige afweging van alle belangen maken. De spelregels zijn in het rapport “Helder Handhaven” opgenomen.
Klik hier om het hele rapport lezen.
10. Gedoogvergunning Grasdrogerij vernietigd
Een grasdrogerij in Noord Holland had een vergunning om gras te drogen met een drooginstallatie op aardgas. Omdat het stoken van kolen goedkoper is stapte het bedrijf over op kolenstook. Dit veroorzaakt veel meer luchtvervuiling en was volgens de Gedeputeerde Staten van Noord Holland niet vergunbaar. Gedeputeerde Staten gaf het bedrijf daarom een gedoogbeschikking voor een jaar. Na dat jaar gaven ze opnieuw een gedoogbeschikking voor weer een jaar. In beide gevallen heeft Leefmilieu bezwaar aangetekend en met betrekking tot de eerste procedure diende op 5 juli 2010 in Den Haag het beroep bij de Raad van State. De uitspraak van deze procedure was 8 september 2010 en luidde als volgt: de gedoogbeschikking is vernietigd.
De argumentatie van de Raad van State kwam er kort gezegd op neer dat er niet gedoogd mag worden als er geen uitzicht is op een vergunbare situatie. Financiële redenen zijn geen voldoende reden voor gedogen, vooral omdat de financiële consequenties ook niet waren gedocumenteerd.
Lees hier de uitspraak.
Johan Vollenbroek van MOB heeft voor ons de deskundigheid geleverd in deze procedure, kijk op www.mobilisation.nl voor meer informatie over deze organisatie.
11. Uitbreiding slachthuis zonder investeringen in het milieu
Het slachthuis in Nijmegen mag per jaar meer dan 1 miljoen varkens gaan slachten. Voor het bedrijf, gelegen in het centrum van Nijmegen, is geen plaats in de nieuwe plannen van de gemeente Nijmegen en het zal daarom op termijn verdwijnen. Om die reden vindt de gemeente Nijmegen het niet nodig om het bedrijf in de tussentijd de benodigde extra milieu-investeringen te laten doen. Maar de uitbreiding wordt wel vergund. De vereniging Leefmilieu is het daar niet meer eens en samen met MOB heeft zij daarom zienswijzen ingediend.
12. Kort Nieuws
-
Beroep ingesteld tegen puinbreker in Nijmegen
De provincie Gelderland heeft een vergunning afgegeven voor een puinbreker op het industrieterrein. Samen met de directe omwonenden is Leefmilieu hiertegen in beroep gegaan. Volgens Leefmilieu is de activiteit ten onrechte niet ingepast in het geluidsplan van de gemeente Nijmegen. Verder verbaast het ons dat niet gekozen is voor de plaatsing van de puinbreker in een hal. -
-
Procedure rond Stadsbrug Nijmegen gaat laatste fase in
De uitnodiging voor de zitting van de Raad van State is binnen. Op 24 november is het zover, dan is de zitting van de Raad van State over het bestemmingsplan Stadsbrug Nijmegen. Stukken kunnen nog ingediend worden dus de Leefmilieu werkgroep komt bij elkaar om dat voor te bereiden. Welke stukken moeten nog opgestuurd worden? Wat moet er in de pleitnota? Na de zitting begint het wachten. Normaal gesproken nog 6 weken voordat de uitspraak komt. Dus dat wordt 2011, maar we houden u op de hoogte. -
-
Symposium: De milieueffecten van nanoproducten
In opdracht van de vereniging Leefmilieu hebben studenten van de Universiteit van Utrecht de risico’s van nanodeeltjes onderzocht van drie verschillende toepassingen. Toepassingen op uiteenlopende terreinen: cosmetica, kleding en brandstof voor auto’s. In dit symposium op 5 november in Nijmegen maken de betrokken deskundigen de balans op. Welke vragen blijven nog over en vooral welke conclusies kunnen we hieruit afleiden voor het milieubeleid rond nanodeeltjes. De vereniging Leefmilieu schrijft hierover vooraf een position paper dat tijdens dit symposium bediscussieerd zal worden. Bent u geïnteresseerd in deelname, mail dan naar burgernetwerk@leefmilieu.nl en wij nemen contact met u op. Het symposium duurt van 10.0 tot 13.00 uur.
