Op deze pagina vindt u een overzicht van de workshops en symposia die Leefmilieu in 2017 heeft georganiseerd, of waaraan Leefmilieu een bijdrage heeft geleverd.
De volgende symposia / workshops worden hier beschreven:
- Laagfrequent geluid: Meten is weten
(Amersfoort, 29 september 2017, presentatie Jan van Muijlwijk ) - Retraining therapie kan helpen bij laagfrequent geluid
(Amersfoort, 29 september 2017, presentatie) - Voorlopige richtlijn van RIVM over laagfrequent geluid
(Amersfoort, 29 september 2017, workshop) - Laagfrequent geluid. Waar staan we en hoe verder?
(Amersfoort, 29 september 2017, publieksbijeenkomst) - Activiteitenbesluit en de (on)mogelijkheden voor burgers
(Nijmegen, 2 juni 2017, presentatie) - Is hout verbranden wel duurzaam?
(Nijmegen, 17 maart 2017, presentatie)
Laagfrequent geluid: Meten is weten
Laagfrequent geluid (LFG) ontregelt het leven van veel Nederlanders en veroorzaakt aanzienlijke gezondheidsschade. De bronnen van laagfrequent geluid zijn lastig te achterhalen maar er zijn een aantal doeltreffende mogelijkheden om zelf te meten.
Tijdens de bijeenkomst over LFG van vrijdag 29 september 2017 in Amersfoort heeft expert Jan van Muijlwijk de aanwezigen meegenomen in de techniek rondom het meten van LFG. Zo blijk je met behulp van een goede koptelefoon en de Online tone generator jezelf een luistertest af te kunnen nemen. De tonen die met behulp van de website gegenereerd worden zijn hiervoor zuiver genoeg. Het is zelfs mogelijk om interfererende tonen te laten opwekken door met de internetbrowser 2 tabbladen te openen. In het ene tabblad laat je de Online tone generator een (sine) toon van bijvoorbeeld 70 Hertz genereren en in het andere tabblad een (sine) toon van bijvoorbeeld 71 Hertz.
Daarnaast schijn je goed een lange meting zelf te kunnen doen. Wat je hiervoor nodig hebt is een microfoon en een softwareprogramma om op te nemen en te analyseren. De Trust Starzz is een voorbeeld van een goedkope microfoon (€20,-) die hier goed voor geschikt is. Voor opnemen is de applicatie Spectrum Lab uiterst geschikt. Dit is een gespecialiseerd programma voor het analyseren van audiosignalen. Het programma is gratis. Een (Engelstalige) handleiding voor het programma is daar ook te vinden.
Online tone generator is te vinden op: http://onlinetonegenerator.com/
Spectrum Lab: http://www.qsl.net/dl4yhf/spectra1.html
Retraining therapie kan helpen bij laagfrequent geluid
Op 29 september 2017 organiseerde Leefmilieu een landelijke bijeenkomst over laagfrequent geluid (LFG) in Amersfoort. Een van de workshops ging over het verminderen van LFG klachten. Kenmerkend voor klachten van LFG is dat je je er moeilijk aan kunt onttrekken. Meestal werkt alleen het verlaten van de plaats met het geluid, door bijvoorbeeld buiten of in de auto te gaan slapen. Voor sommige mensen geeft het aanzetten van de radio, een ventilator of een CD met speciale ruis verlichting, omdat daarmee het laagfrequent geluid wat gecamoufleerd wordt. Een persoon in de workshops had ervaring met een therapie die hem heel goed geholpen had en veel aanwezigen wilden daar dan ook alles over weten. De persoon in kwestie woonde in een drukke omgeving met meerdere bronnen van LFG. De aanwezigheid van die bronnen was door metingen aangetoond en sommige waren ook aangepakt, maar de overlast bleef. Omdat hij niet wilde verhuizen heeft hij toen een intensieve retraining therapie gedaan: meerdere dagdelen per week gedurende een flinke periode. Dat heeft hem heel goed geholpen. Zoals hij het zelf formuleerde: “ik hoor het geluid nog wel, maar ik heb er geen last meer van”. Voor veel mensen met LFG overlast is een dergelijke therapie omstreden, zij vinden dat er iets aan het probleem gedaan moet worden en daar hebben ze natuurlijk gelijk in. Maar het is fijn dat als er geen bron gevonden kan worden, of een oplossing achterwege blijft er toch een therapie is die in ieder geval sommige mensen helpt. Voor alle duidelijkheid, dit betekent niet dat het horen van laagfrequent geluid een psychisch probleem is: “tussen de oren zit”. Maar wel dat sommige mensen die een bromtoon horen, baat kunnen hebben bij een therapie die hen leert er minder last van te hebben.
Voorlopige richtlijn van RIVM over laagfrequent geluid
Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) ondersteunt medewerkers van GGD’en bij vragen over laagfrequent geluid. In 2016 is daarvoor een voorlopige richtlijn uitgebracht met als titel Meldingen over een bromtoon. Op 29 september 2017 was in Amersfoort een van de workshops gewijd aan deze richtlijn. Annelike Dusseldorp van het RIVM was aanwezig en deelnemers konden hun verwachtingen en opmerkingen bij haar inbrengen. Annelike Dusseldorp gaf aan alle input te zullen gebruiken voor de evaluatie van de richtlijn.
De voornaamste opmerking van de deelnemers was, dat de werknemers van de GGD vaak niet nieuwsgierig zijn, ze zijn vaak te oplossingsgericht en nemen te weinig tijd voor de melders. De workshopdeelnemers gaven aan dat ze het belangrijk vinden dat de GGD medewerkers meedenken, meer samen met de melder op weg gaan, de melding onderzoeken en de melder serieus nemen. Het te weinig tijd nemen wordt ervaren bij het zoeken naar een bron, maar ook bij het advies om de hinder maar te leren accepteren. Annelike Dusseldorp herkende het beeld niet dat de medewerkers van GGD`en niet nieuwsgierig zijn, maar mogelijk hebben zij in sommige gevallen weinig tijd voor de intake van meldingen.
Deelnemers aan de workshop gaven aan dat de GGD niet zelf geluidsmetingen dient uit te voeren. Want er is meer vertrouwen in geluidsdeskundigen. Punt daarbij is wel dat als de GGD de meting niet uitvoert, er vaak geen metingen worden gedaan. Verder vinden deelnemers het belangrijk dat meldingen goed worden verzameld en worden geregistreerd. Eenduidige beoordeling van meldingen is van belang. Vraag is verder of er epidemiologisch onderzoek mogelijk is. Kortom Annelike Dusseldorp kreeg veel feedback op de richtlijn, feedback die gebruikt kan worden om in de toekomst de richtlijn, te verbeteren.
Klik hier voor de GGD-richtlijn: Meldingen over een bromtoon.
Laagfrequent geluid. Waar staan we en hoe verder?
29 september 2017. Laagfrequent geluid (LFG) ontregelt het leven van veel Nederlanders en veroorzaakt aanzienlijke gezondheidsschade. De bronnen van laagfrequent geluid zijn lastig te meten en soms blijft het helemaal onduidelijk waardoor de overlast veroorzaakt wordt. De afgelopen jaren heeft de vereniging Leefmilieu de meldingen van LFG in kaart gebracht, en meegewerkt aan initiatieven om laagfrequent geluid te meten. Ook is samengewerkt met anderen zoals de Stichting Laagfrequent Geluid en het RIVM. Het probleem is beslist nog niet opgelost, maar er zijn wel stappen gezet. Op 29 september hebben we in een publieksbijeenkomst in Amersfoort de stand van zaken op een rijtje gezetten en in kleinere groepen met elkaar doorgepraat over mogelijke vervolgstappen.
Aan de orde kwam onder meer hoe een meting van laagfrequent geluid in zijn werk gaat en wat de mogelijkheden zijn om zelf te meten. De richtlijn van de GGD over LFG is toegelicht we zijn ingegaan op de in kaart gebrachte meldingen. Veel mensen die geconfronteerd zijn met de overlast van laagfrequent geluid leggen een hele weg af in de aanpak van hun probleem. Mede met de inbreng van deze ervaringsdeskundigen is besproken hoe we samen het beste verder kunnen. Deze bijeenkomst is mede mogelijk gemaakt door de financiële ondersteuning van het voormalige Meldpunt Gezondheid en Milieu.
Bekijk hieronder de reeds beschikbare presentaties:
- Lies Jonkman (Stichting Laagfrequent Geluid): Meldingen van LFg en LFg+
- Annelike Dusseldorf (RIVM): Richtlijn ‘het horen van een bromtoon’
- Jan van Muijlwijk (Omgevingsdienst Groningen): Op zoek naar de bron van de brom
Bijeenkomst 2 juni 2017: Activiteitenbesluit en de (on)mogelijkheden voor burgers
De milieuwetgeving in Nederland is flink in beweging. Moesten er enkele jaren geleden milieuvergunningen op maat gemaakt worden voor bedrijven, op dit moment vallen de meeste bedrijven geheel of gedeeltelijk onder het Activiteitenbesluit. Dat betekent minder maatwerk, maar meer algemene regels. Niet altijd is dat een verbetering voor de omgeving. In ieder geval roept het vragen op zoals: stel dat een bedrijf het beter wil doen dan de algemene eisen in het Activiteitenbesluit, kan dat? Heb ik als omwonende nog wel dezelfde mogelijkheden om bezwaar te maken als het om algemene regels gaat? Wordt er wel voldoende rekening gehouden met de opstapeling van milieubelasting in de omgeving. Waar kan ik vinden aan welke eisen het bedrijf waar ik bij in de buurt woon, moet voldoen?
Ewald Korevaar van EWMilieu-advies uit Utrecht gaf op 2 juni 2017 een inleiding in het Activiteitenbesluit. Ewald Korevaar is een ervaren adviseur van milieu- en bewonersgroepen. Bij de bijeenkomst ging Ewald ook in op vragen van deelnemers.
Bekijk hier de presentatie van Ewald Korevaar
Bijeenkomst 17 maart 2017: Is hout verbranden wel duurzaam?
Op veel plaatsen in Nederland wordt hout ingezet als brandstof voor de opwekking van elektriciteit en warmte. Maar de Tweede Kamer vindt dat de subsidie voor grootschalige bijstook van hout in kolencentrales moet worden stopgezet. Volgens de Tweede Kamer moet deze subsidie ingezet worden voor échte vormen van duurzame energie, zoals zon, windenergie en aardwarmte. De KNAW (Koninklijke Academie voor Wetenschappen) stelt dat de Nederlandse overheid de subsidie op houtstook moet staken. Houtstook levert geen klimaatwinst, integendeel. Pas na de kap en verbranding van hout worden bomen weer aangeplant (als deze al voldoende worden aangeplant). Het terugvangen van CO2 vindt dan pas over 25 tot 100 jaar later plaats. Zo wordt een zgn. koolstofschuld opgebouwd: de CO2 wordt eerst in de lucht gebracht en pas veel later vastgelegd. In plaats van nu hout te stoken moeten we eerst heel veel hout aanplanten en kunnen we over tientallen jaren, met beleid, het hout gaan kappen.
Om aan de doelstelling van het Nederlandse Energieakkoord in 2020 te voldoen is ca. 10 miljoen ton energiehout per jaar nodig. 90% van 
het energiehout dient geïmporteerd te worden. Dé voorraadschuur van energiehout (het zuid oosten van de VS) levert jaarlijks 20 tot 30 miljoen ton energiepellets. Enkele kleine landen (zoals Nederland) zouden daarmee in hun vraag (tot 2020) kunnen voorzien. Er is dus mondiaal te weinig hout om aan de brandstofvraag te voorzien. De druk om buiten deze bossen hout te kappen wordt daarmee groter. Hierdoor lopen ook oerbossen het risico om gekapt te worden en omgezet te worden in houtakkers. Dat kan de bedoeling van de Nederlandse subsidie toch niet zijn.
In sommige situaties, zoals bij de biomassa centrale in Nijmegen is door Engie afgesproken dat alleen duurzaam gewonnen hout uit de regio (een straal van 100 km) gebruikt zal worden. Ook een Utrechtse initiatief gaat daarvan uit. De vraag is of er wel voldoende hout in Nederland beschikbaar is. En wat betekent het winnen van dit hout voor de biodiversiteit in onze bossen? Maarten Visschers van de Gelderse Natuur en Milieufederatie (GNMF) ging op 17 maart 2017 in op deze en andere vragen.
Klik hier om de presentatie van Maarten Visschers te bekijken